Amblyopia nazywana również niedowidzeniem bądź zespołem leniwego oka to zaburzenie narządu wzroku mające charakter odwracalny. Schorzenie objawia się częściową utratą widzenia bądź całkowitym brakiem uczestnictwa w procesie wzrokowym. Amblyopia występuje najczęściej u niemowląt i starszych dzieci. Jakie są przyczyny dolegliwości? Jak sobie z nią radzić?
Amblyopia – co to takiego?
Amblyopia (leniwe oko) to termin określający niekompletny rozwój jednego oka związany z jego nieprawidłową współpracą z mózgiem. Oznacza to zatem, że narząd wzroku dotknięty tą przypadłością nie jest w stanie w sposób wyraźny i dokładny odbierać obrazów, co przyczynia się do nieostrego, rozmazanego widzenia.
Przyczyną zaburzenia widzenia w jednym narządzie wzroku jest niewłaściwe przekazywanie sygnałów między komórkami nerwowymi oka a mózgiem. Mózg koncentruje się zatem na jednym oku, wykluczając drugie z procesu widzenia, które nazywa się „leniwym”.
Objawy towarzyszące niedowidzeniu to:
- problemy z dostrzeżeniem głębi obrazu jednym okiem,
- podwójne widzenie,
- rozmazane widzenie jednym okiem bądź dwoma,
- zmęczenie oka zdrowego,
- nieskoordynowanie ze sobą oczu.
Zespół leniwego oka – przyczyny
Wśród głównych przyczyn choroby leniwego oka należy wymienić:
- Anizometropię (różnowzroczność) – to wada optyczna obydwu gałek ocznych, polegająca na różnicy w ostrości widzenia w oku lewym i prawym. Dolegliwość bardzo często wyklucza z używania obydwu oczu równocześnie, spowalniając tym samym rozwój widzenia u dzieci, co z kolei może prowadzić do amblyopii.
- Zez – to zaburzenie ustawienia gałek ocznych oraz widzenia stereoskopowego. Wada objawia się znacznym osłabieniem mięśni oczu. W związku z tym, że obrazy odbierane przez narząd wzroku się różnią, mózg może się skupiać jedynie na jednym oku, przyczyniając się do rozwoju niedowidzenia.
Amblyopia może być również spowodowana:
- nadwzrocznością,
- krótkowzrocznością,
- astygmatyzmem,
- wrodzoną zaćmą,
- urazami narządu wzroku,
- schorzeniami siatkówki,
- chorobą ciała szklistego,
- wrodzonym opadnięciem powieki,
- guzem w obrębie powiek.
Amblyopia – jak sobie poradzić ze schorzeniem?
Z racji tego, że amblyopia rozwija się najczęściej w okresie niemowlęcym, dorastające dzieci zwykle nie zdają sobie sprawy ze schorzenia (przyzwyczajone do zaburzonego widzenia). Choroba jest z reguły niedostrzegalna dla otoczenia, a więc aby ją wykryć zaleca się regularne badanie wzroku. Dobrym na to momentem jest okres pomiędzy 3. a 5. rokiem życia dziecka.
Aby zmniejszyć stopień nasilenia schorzenia, poprawiając tym samym widzenie, jakość życia i zdrowie pacjenta, dobierane są odpowiednie metody leczenia. Mogą to być okulary (korygujące np. krótkowzroczność lub nadwzroczność) bądź soczewki kontaktowe. W przypadku gdy niedowidzenie spowodowane jest zezem, pomocna może się okazać opaska na zdrowy narząd wzroku. Dzięki temu nie tylko wzmocnione zostaną mięśnie chorego oka, lecz także mózg zacznie przesyłać do niego sygnały. Podobne działanie można uzyskać stosując krople do oczu, które przyczyniają się do czasowego rozmazania obrazu w jednym narządzie wzroku.
Wskazane są również różnego rodzaju ćwiczenia wzroku, które wymuszają właściwe ustawienie oka, np. komputerowa terapia wizualna czy ćwiczenia lokalizacyjne.
W niektórych sytuacjach zalecane jest leczenie chirurgiczne. W trakcie zabiegu lekarz dokona skrócenia bądź wydłużenia określonych mięśni po to, by je wzmocnić lub osłabić.
Podsumowanie
Amblyopia, czyli neurologiczne zaburzenie wzroku dotyka najczęściej dzieci. Spowodowane jest zezem, anizometropią bądź innymi stanami chorobowymi. Schorzenie niewykryte we wczesnym okresie dzieciństwa, nie tylko nie zniknie samoistnie, lecz także może dalej postępować. Należy zatem regularnie badać oczy dziecka, w razie potrzeby poddając je właściwemu leczeniu. W ten sposób zwiększa się szanse na odzyskanie widzenia.
